Była to próba odtworzenia prawdziwych wydarzeń, które miały miejsce w Brusach w kwietniu 1944 r. Partyzanci odbili wtedy z rąk Niemców łącznika TOW "Gryf Pomorski" Wojciecha Warsińskiego.

Poniżej fragmenty scenariusza inscenizacji, udostępnione przez organizatorów:

Stowarzyszenie miłośników Historii Gryfa Pomorskiego – Partyzancki oddział rekonstrukcyjny „CIS” z Męcikała przygotował dla Państwa inscenizację historyczną opartą na faktach, która wydarzyła się naprawdę tu, w Brusach, podczas okupacji niemieckiej, 10 i 11 kwietnia 1944 roku. Była to zbrojna akcja partyzancka na budynek aresztu, który w tym czasie znajdował się tuż obok, zaledwie 60 metrów od budynku „starej szkoły”, w miejscu gdzie dziś stoi sklep spożywczy. To tam Niemcy przetrzymywali wcześniej pojmanego WOJCIECHA WARSIŃSKIEGO z Lubni, podejrzewanego o udział w konspiracji.

Były wtedy Święta Wielkanocne 1944 roku. Tuż po nich Wojciech Warsiński pseudonim „JELEŃ” miał być przetransponowany do Gdańska, do budynku Gestapo na NeugartenStrasse, dzisiejsza ulica Nowe Ogrody. Stamtąd, jeśli przeżyłby przesłuchanie, droga była tylko jedna - do obozu Stutthof.
Jego koledzy, aby do tego nie dopuścić i uratować jego oraz tajemnicę konspiracji, postanowili odbić go z aresztu.

Sprawa nie była jednak prosta. Brusy były naszpikowane wojskiem Wermachtu, oddziałami Jagdkomando specjalnie wyszkolonymi do tropienia partyzantów, żandarmeria policji, partyjnymi członkami NSDAP. W pobliżu był niemiecki poligon SS Ubengplatz Westpreussen, który rozciągał się od Wielkich Chełmów (gdzie mieściła się jego kwatera) aż po Dziemiany. To z Wielkich Chełmów ruszały głównie obławy na partyzantów z zaborskich lasów. Osławiony Obersturmfurer SS NORDMAN wraz ze zgrają oprawców w byłym dworku Sikorskich, planował skrupulatnie swoje, niejednokrotnie udane akcje. Oprócz niemieckich żołnierzy SS-manów do pomocy miał Łotyszy oraz Ukraińców, którzy szczególnie wyróżniali się bestialstwem wobec Polaków, nie tylko jeńców, ale i cywili. To Hitler obiecywał im po wojnie własne, niezależne państwa. A rok był 1944 gdzie morale w wojsku niemieckim było już niskie. Trzeba było się więc wykazać!

Mimo egzekucji, mimo aresztowań, mimo wysiedleń i zsyłek do obozów - ruch oporu na Kaszubach nie załamał się. I tu pośród straszności okupacji, w środku gniazda wściekłych os, w sytuacji prawie beznadziejnej, grupka partyzantów Gryfa Pomorskiego w większości z Lubni, postanawia przedrzeć się do środka Brus i na chwilę opanować niemiecki areszt policyjny, by uratować swojego kolegę.

Była to najbardziej spektakularna akcja w Brusach wykonana podczas II Wojny Światowej przez partyzantów „Gryfa Pomorskiego”. Uczestniczyło w niej również parę osób ze zgrupowania oddziału „Szyszki” kpt Jana Szalewskiego, PS. Sobol, którzy akurat czasowo przebywali na naszym terenie.