Aż do XIII wieku epidemie dżumy miały charakter lokalny. Pierwszą pandemią, która rozprzestrzeniła się na całą Europę, była „czarna śmierć” w połowie XIV w. Według niektórych obliczeń ta największa w historii zaraza mogła uśmiercić nawet połowę mieszkańców kontynentu.

Na teren Pomorza Gdańskiego dżuma najczęściej była przenoszona drogami handlowymi ze wschodu lub południa, czasem też przez prowadzący ożywiony handel Gdańsk. W epoce nowożytnej na ternie Pomorza epidemie dżumy występowały m.in. w latach 1505 – 09, 1552 – 55, 1599 – 1606, 1622 – 32. Ostatnia duża epidemia miała miejsce w latach 1709 – 13.

Ludzie wierzyli, że morowe powietrze było karą Boga za grzechy. Istniała też teoria mówiąca o wpływie planet na zachorowania, zarazie przenoszonej przez komety oraz wydostawaniu się wyziewów z bagien, jaskiń i cmentarzy. Winą za rozprzestrzenianie się choroby obarczano nawet mgłę.

W rzeczywistości bakterie Yersinia pestis, które wywołują dżumę, roznoszone były przez gryzonie i inne niewielkie ssaki. Do zarażenia dochodziło zwykle przez pokąsanie przez szczurze pchły.

Posłuchaj programu:

część pierwsza

część druga