- Planowane rozwiązanie w ocenie zarządu w żaden sposób nie redukuje funkcji obecnie pełnionej przez Muzeum Borów Tucholskich, a otwiera dla niego nowe perspektywy.

- W każdym działaniu jest jakaś kolejność. Najpierw rozmawiamy, konsultujemy, potem podejmujemy decyzję. Tego wprzód nie było.
- Powinniśmy się głęboko nad tym zastanowić. Nie mamy także informacji, za jakie pieniądze, mamy za mało danych.
- Powiem szczerze, że zaskoczony byłem, że ta uchwała powstała, jak inne samorządy, przede wszystkim miasto Tuchola, nic o tym nie wie.

Edyta Hoppe, Jerzy Kowalik i Andrzej Urbański

- Ten budynek w związku z tym, że nie mamy środków na jego przebudowę, nie spełnia wymogów budynku użyteczności publicznej. On może zostać w każdej chwili zamknięty, więc zastanówmy się nad tym, czy proponowane przez zarząd rozwiązania nie są tym krokiem do przodu, który w tej chwili powinniśmy zrobić, żeby muzeum mogło istnieć. Pozostanie nazwa, logo, wszystkie formy działalności.

Zenon Poturalski

UZASADNIENIE

Powiat Tucholski przykłada wielką wagę do zachowania dziedzictwa kulturowego Borów Tucholskich. Jednym z najważniejszych miejsc zapewniających ochronę dziedzictwa materialnego jak i kulturowego jest Muzeum Borów Tucholskich. Zostało ono otwarte w 1980 r. jako Oddział Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy w murowanym, czterokondygnacyjnym budynku z przełomu XIX/XX wieku zlokalizowanym przy zbiegu ulic Podgórnej i Murowej. Remont i adaptację obiektu przeprowadzono od 1976 r. do 1980 r. W latach 1992-2001 Muzeum zarządzane było przez Tucholski Park Krajobrazowy. W 2001 roku stanęliśmy przed alternatywą stworzoną przez ówczesnego wojewodę, albo likwiduje on tą placówkę, albo powiat ją przejmuje. Muzeum zostało przejęte przez Powiat Tucholski, dzięki czemu przetrwało ono proces przemian ustrojowych. Formalnie Muzeum Borów Tucholskich nie spełnia wymogów ustawy z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 385)), jednak w świadomości mieszkańców nazwa tego obiektu cały czas funkcjonuje jako nazwa zwyczajowa. W budynku przy ul. Podgórnej 3 gromadzone są eksponaty historyczne (związane z historią Tucholi i okolic), etnograficzne (związane z życiem codziennym Borowiaków i prezentujące dawne zawody) oraz przyrodnicze (głównie zwierzęta i ptaki). MBT stanowi lokalne centrum kultury, miejsce spotkań regionalistów i twórców, ważny element krajobrazu kulturowego Borów Tucholskich. Współpracują z nim historycy, pasjonaci czy przewodnicy terenowi. MBT oferuje możliwość organizowania indywidualnych wystaw oraz realizacji potrzeb zgłaszanych przez lokalne środowisko. I co najważniejsze promowanie historii regionu w formie warsztatowej wśród dzieci i młodzieży. Intencją działań Zarządu Powiatu Tucholskiego od dłuższego czasu jest chęć dostosowania budynku przy ulicy Podgórnej 3 do aktualnych standardów i wymogów zarówno w sferze funkcjonalnej jak i wystawienniczej. Pomysł stworzenia nowoczesnego centrum edukacyjno – wystawowego nie jest nowy, wymaga jednak odpowiednich nakładów inwestycyjnych na jego realizację. Prace bieżące, takie jak wymiana głównego źródła ogrzewania i instalacji elektrycznej oraz bazowy remont pomieszczeń, są tylko działaniami umożliwiającymi funkcjonowanie obiektu w obecnym kształcie i formie. Jednak w celu pełnego wykorzystania potencjału kulturowego Borów Tucholskich, jak również wzmocnieniu swojej funkcji jako ośrodka wiodącego w zakresie kultury i etnografii, niezbędna jest kompleksowa modernizacja obiektu i jego doposażenie w nowoczesne środki przekazu audiowizualnego. Widząc taką potrzebę Zarząd Powiatu w roku 2018 podjął decyzję o przygotowaniu projektu i sporządzeniu kosztorysu na kompleksową przebudowę i modernizację wnętrza MBT i zabytkowej fasady (wartość kosztorysowa ok. 1 mln 200 tys. zł). Złożono wniosek do Regionalnego Programu Operacyjnego, niestety nie udało się pozyskać wystarczającego finansowania. Pomimo takiego rozstrzygnięcia w dalszym ciągu Zarząd Powiatu nie ustawał w wysiłkach na rzecz realizacji przyjętej wizji stworzenia w budynku przy ulicy Podgórnej 3 w Tucholi ośrodka edukacji regionalnej i rozwoju jego funkcji kulturotwórczej. Niestety, sytuacja finansowa Powiatu Tucholskiego nie pozwalała ani nie pozwala w chwili obecnej na samodzielną realizację tak ambitnych planów, w związku z tym Zarząd Powiatu Tucholskiego rozpoczął poszukiwania rozwiązań alternatywnych, które co do zasady z jednej strony gwarantowałyby zachowanie pierwotnej funkcji obiektu MBT, z drugiej zaś umożliwiłyby jego rozwój, w tym poszerzenie bazy, i nadały mu należytą rangę, na którą niewątpliwie zasługuje. Jednym z kierunków działań było skierowanie uwagi i poszukiwanie partnera z kręgów samorządowych, w tym m.in. samorządów z naszego Powiatu. Niestety szukanie rozwiązania na poziomie lokalnym nie przyniosło rezultatu. W tej sytuacji oczywistym stało się nawiązanie współpracy z samorządem Województwa, dla którego dbałość o dziedzictwo kulturowe stanowi jeden z priorytetów – takie właśnie działania zostały zainicjowane. W trakcie bezpośrednich rozmów okazało się, że koncepcja utworzenia w Tucholi Centrum Kultury Borowiackiej doskonale wpisuję się w szersze działania UM, mające na celu stworzenie w województwie Kujawsko - Pomorskim sieci instytucji kultury. Tym samym realizacja wizji Zarządu Powiatu Tucholskiego w kwestii dotyczącej ochrony dziedzictwa kulturowego Borów Tucholskich zyskałaby wiodącego partnera, gwarantującego dynamiczny i stabilny rozwój instytucjonalny. Planowane rozwiązanie w żaden sposób nie redukuje funkcji obecnie pełnionych przez MBT, a otwiera dla niego nowe perspektywy. Muzeum Borów Tucholskich, jako jeden z najcenniejszych skarbów dziedzictwa kulturalnego naszego województwa zlokalizowanych poza największymi miastami, stanowić będzie niezwykle ważny element struktury KujawskoPomorskiego Centrum Dziedzictwa – samorządowej instytucji kultury powołanej specjalnie w celu wspierania rozproszonych po terenie całego województwa najcenniejszych zasobów dziedzictwa. W związku z koniecznością finansowego zaangażowania ze strony UM i potencjalnymi możliwościami pozyskania środków na rozwój instytucjonalny, wymogiem formalnym jest konieczność zmiany właściciela obiektu przy ulicy Podgórnej 3 w Tucholi. Najbardziej korzystną, najprostszą i bezdyskusyjną formą realizacji tego przedsięwzięcia jest sprzedaż obiektu na rzecz Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko – Pomorskiego. W tym celu Zarząd Powiatu Tucholskiego wystąpił do Rady Powiatu Tucholskiego z wnioskiem o wyrażenie zgody na sprzedaż obiektu zlokalizowanego w Tucholi przy ulicy Podgórnej 3. Niepodważalnym jest fakt, że działanie MBT powinno nadal opierać się na lokalnej społeczności: na organizacjach społecznych, miłośnikach tradycji, mieszkańcach. Muszą oni jednak uzyskać solidne podstawy do działania społecznego w postaci instytucji, która będzie mogła ubiegać się o środki finansowe na realizację kompleksowych działań, zapewni im zaplecze organizacyjne i lokalowe, a także zadba o ciągłość i spójność prowadzonych przedsięwzięć. Funkcję taką powinno pełnić Muzeum Borów Tucholskich jako instytucja kultury odpowiedzialna za dokumentowanie oraz prezentowanie historii Borów Tucholskich, wspieranie lokalnej kultury i jej twórców oraz gromadzenie i prezentację eksponatów (w tym także elementów niematerialnego dziedzictwa kulturowego) dotyczących regionu Borów Tucholskich. Liczymy na społeczne zrozumienie naszych intencji w kwestii przyszłości MBT przez mieszkańców naszego Powiatu, jak również przez organizacje pozarządowe, instytucje i samorządy. Wszystkie podejmowane działania mają na celu zapewnienie stabilnego rozwoju Muzeum Borów Tucholskich, stworzenie dla niego nowych szans i wzmocnienie pozycji kultury borowiackiej na mapie naszego województwa. Nie pozbywamy się problemu – rozwiązujemy go. Nowa jednostka będzie współfinasowana przez powiat tucholski, dzięki czemu zachowamy istotny wpływ na jego funkcjonowanie.